Zamek w Rzeszowie |
Początki zamku sięgają końca XVI w., gdy to Mikołaj Spytek Ligęza zbudował rezydencję w Rzeszowie. Usytuowany w części północnej zamek, początkowo był konstrukcji murowanej, piętrowy z przelotową sienią. Zespół zabudowy otaczał kurtynowy kamienny mur oraz liczne baszt, usytuowane w części południowo - zachodniej oraz południowo - wschodniej.W roku 1603 zamek został dwa razy zdobyty przez bratanka Mikołaja Spytka Ligęzy - Andrzeja Ligęzy. Liczne najazdy oraz panująca w Polsce atmosfera klęski (pod Cecorą), przyczyniła się do rozpoczęcia przebudowy rezydencji i w rezultacie powstania twierdzy typu "palazzo in fortezza".
Po śmierci Mikołaja Ligęzy kolejni właściciele zamku nie wprowadzili w nim wielu zmian, szczególnie późniejszy marszałek wielki koronny i hetman polny koronny który kierował swoje zainteresowania w życie polityczne. Po zakończeniu wyniszczających wojen kozackich, zamek został odbudowany przez Hieronima Augusta Libomirskiego. On to właśnie urządził w zamku swoją główną siedzibę, przez co rozpoczął generalną renowację i odbudowę rezydencji. Od 1682 roku pod kierunkiem Tylmana z Gameren, głównego fortyfikatora i architekta został sporządzony projekt przebudowy zamku. Bazował on na warunkach obronnych pozostawionych jeszcze przez Ligęzę. Prace przy zmianie konstrukcji zamku trwały do połowy lat dziewięćdziesiątych XVII w. Wówczas zamek posiadał cztery dwukondygnacyjne skrzydła z piętrową bramą na osi zachodniej. Kolejna wojna, północna przyniosła następną fazę zniszczeń. Pod naporem wojsk koronnych saskich a później Szwedów, znowu upadł w ruinę i zniszczenie. W latach 1719 - 1730 przeprowadzono renowację budynku i unowocześniono fortyfikacje. Nową przeszkodą, która uniemożliwiła kontynuację odbudowy były działania wojenne oraz pożar zamku w 1735 r. Odbudowy dokonano pod nadzorem Wiedemana, zamek w tym czasie uzyskał wznoszony most, jego fortyfikacje zostały wzmocnione oraz ukończono między innymi budowę kaplicy pw. św. Jerzego. Po I rozbiorze spore zadłużenie finansowe oraz brak pieniędzy zmusiło Jerzego Romana Lubomirskiego do sprzedania zamku sprawującym rządy Austriakom. W następnym okresie został tam utworzony urząd cyrkularny a później więzienie i sąd. W połowie XIX w. Austriacy dobudowali do północnej kurtyny murów obronnych trzykondygnacyjny budynek więzienny. Kolejny remont zamku rozpoczęto 1 maja 1902 r. pod nadzorem Franciszka Skowronka ze Lwowa oraz konserwatora Zygmunta Mendla. Powrót do świetności zamku rozpoczął się w połowie lat 80-tych i trwa nieprzerwanie aż do dziś. Obecnie w budynku zamku mieści się siedziba Sądu Wojewódzkiego, lecz teren wokół niego jak i sam plac jest miejscem licznych imprez kulturalnych. Adres: Zamek w Rzeszowie - siedziba Sądu Okręgowego 35-959 Rzeszów pl. Śreniawitów 3
|